Łazienka dla niepełnosprawnych jest pomieszczeniem, w którym należy dokładnie zaplanować każdy element wyposażenia. Osoby z dysfunkcjami ruchowymi lub będące w trakcie rehabilitacji, powinny w szczególności dbać o higienę ciała, zwłaszcza ze względu na długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej lub leżącej i możliwość pojawiania się z tego powodu odparzeń, maceracji skóry czy odleżyn. Niestety, ze względu na niepełnosprawność ruchową, nie zawsze jest to możliwe. Wsparciem w takich sytuacjach jest odpowiedni sprzęt (akcesoria i meble), który skutecznie zwiększa niepełnosprawnym komfort korzystania z łazienki i toalety.

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele urządzeń, które wspomagają codzienne czynności wykonywane w łazience samodzielnie przez chorego i / lub seniora albo z pomocą opiekuna czy rehabilitanta. Są to różnorakie akcesoria kąpielowe, takie jak siedziska i poręcze, przedmioty ułatwiające korzystanie z WC, a także specjalne wózki przystosowane do czynności toaletowych. Dzięki tym rzeczom można dostosować łazienkę do potrzeb niepełnosprawnego niemal w pełnym zakresie.

Fot. Łazienka i WC z udogodnieniami (m.in. poręcze, uchwyty) dla niepełnosprawnych.

Dodatkowo, łazienka dla niepełnosprawnych może zostać zaaranżowana w taki sposób, by poszczególne akcesoria i przyrządy nie kolidowały z potrzebami innych osób korzystających z tego samego pomieszczenia. Toaleta dla niepełnosprawnych nie musi być więc oddzielnym wnętrzem – bez problemu można bowiem składać bądź chować sprzęty niezbędne dla osób niepełnosprawnych, z których w danej chwili się po prostu nie korzysta.

Łazienka dla niepełnosprawnych – jakie akcesoria powinny się w niej znaleźć?

Jedną z czynności, które sprawiają osobom niepełnosprawnym problem, jest kąpiel – niezależnie od tego, czy odbywa się ona pod prysznicem czy w wannie. Łazienka dla niepełnosprawnych powinna więc być zaaranżowana tak, by ułatwiać zarówno samodzielne mycie ciała osobom z dysfunkcjami, jak i – w razie potrzeby – wykonywanie tych czynności przez opiekunów osób chorych i / lub starszych. Jakie akcesoria powinny się w niej znaleźć?

• Podstawowe wyposażenie łazienki dla niepełnosprawnych powinno obejmować uchwyty łazienkowe. Są produkowane w różnych kształtach i wielkościach, więc z całą pewnością każda osoba niepełnosprawna może dobrać model odpowiedni dla swoich preferencji. Uchwyty łazienkowe montuje się najczęściej na ścianie przy wannie lub na jej brzegach (tak, aby ułatwić wchodzenie i wychodzenie z wanny czy kabiny prysznicowej). Poręcze dla niepełnosprawnych stanowią stabilną podporę, pomagają utrzymać równowagę i chronią przed upadkiem, dlatego warto o ich montażu pomyśleć nie tylko w przypadku urządzania łazienki dla niepełnosprawnych, ale również w kontekście potrzeb osób starszych. Uchwyty łazienkowe mają ergonomiczne kształty i są na tyle niewielkie, że nie przeszkadzają innym użytkownikom wanny lub prysznica, a niektóre wersje tych akcesoriów dają nawet możliwość ich odchylenia / złożenia. Poręcze dla niepełnosprawnych mogą wytrzymać obciążenie nawet do 120 kilogramów, dlatego są dobrym rozwiązaniem także dla osób cierpiących na otyłość i nie w pełni sprawnych właśnie z tego powodu.
• Drugim typem akcesoriów wspomagających samodzielną kąpiel osoby niepełnosprawnej są ławeczki kąpielowe. Łazienka dla niepełnosprawnych może zostać wyposażona w tego typu sprzęt niezależnie od tego, czy znajduje się w niej prysznic czy wanna. Z myślą o obu formach kąpieli, producenci przygotowali bowiem ławeczki kąpielowe dostosowane do użytkowania w wannie oraz specjalne taborety i stołeczki kąpielowe, a także siedziska montowane bezpośrednio do ściany, które nadają się do stosowania przez niepełnosprawnych pod prysznicem. Ławeczki kąpielowe do nakładania na brzegi wanny dostępne są najczęściej w trzech wersjach. Najbardziej podstawowa z nich to ławeczka bez oparcia, z rączką, która umożliwia osobie o ograniczonej sprawności samodzielne realizowanie czynności higienicznych. Drugi typ posiada regulację wysokości, dzięki czemu osoba niepełnosprawna może usiąść na ławeczce i jednocześnie zanurzyć się we wlanej do wanny wodzie. Trzeci rodzaj ławeczki kąpielowej to siedzisko z oparciem, które zapewnia dodatkowe podparcie pleców. Łazienka dla niepełnosprawnych z prysznicem może być z kolei wyposażona w siedzisko prysznicowe przymocowane na stałe do ściany lub stołki i taborety prysznicowe, na których pacjent może usiąść w trakcie kąpieli. Takie stołki są w pełni bezpieczne, posiadają bowiem antypoślizgowe nakładki na nogi, co ogranicza możliwość upadku.
• Trzeci typ sprzętu to podnośnik wannowy, który nie tylko ułatwia kąpiel samej osobie niepełnosprawnej, ale również pracę jej opiekuna lub rehabilitanta. Łazienka dla niepełnosprawnych z podnośnikiem wannowym staje się wtedy dostosowana nawet do potrzeb osób o ciężkim upośledzeniu fizycznym. Dzięki temu sprzętowi chory może być opuszczany do wanny (aż do jej dna) i podnoszony do poziomu brzegów wanny. Podnośnik sterowany jest poprzez wodoodporny pilot, a oparcie samego siedziska (dla wygody użytkowania) może odchylać się nawet do 40 stopni. Dodatkowo, producenci proponują specjalny dysk na elastycznej suwnicy, który ułatwia przesadzanie osoby z wózka inwalidzkiego na brzeg wanny a potem przesuwanie jej środka i z powrotem. Sprzęt po skończonej kąpieli można z powodzeniem złożyć i schować – tak, aby nie przeszkadzał innym użytkownikom łazienki. Co istotne, podnośniki wannowe nie wymagają żadnego skomplikowanego montażu czy instalacji.

Fot. Siedziska kąpielowe dla niepełnosprawnych.

WC dla niepełnosprawnych – jak ułatwić korzystanie z toalety?

Kolejnym problemem w łazience i WC dla niepełnosprawnych może być samodzielne korzystanie z toalety. Siadanie i wstawanie z sedesu angażuje przede wszystkim stawy nóg: biodrowy, kolanowy i skokowy, dlatego osoby o ograniczonej sprawności mogą mieć z tym duży kłopot. WC dla niepełnosprawnych powinno więc być odpowiednio podwyższone – tak, aby podczas korzystania z toalety osoba niepełnosprawna nie musiała nadwyrężać stawów. W odpowiedzi na ten problem zaprojektowane zostały specjalne nasadki toaletowe na sedes (z opuszczaną klapą lub bez niej, z poręczami lub bez). Dzięki antypoślizgowym elementom nie przesuwają się podczas korzystania z nich, a ich wysokość (od 6 do 17 centymetrów) ułatwia wstawanie i siadanie na toalecie. Dodatkowo, nakładki toaletowe nie są przytwierdzane na stałe do sedesu – w każdej chwili można więc taką nasadkę zdjąć, aby toaleta dla niepełnosprawnych służyła również pozostałym domownikom.

WC dla niepełnosprawnych zaaranżowane z dbałością o intymność pacjenta jest niezwykle ważnym aspektem powrotu do zdrowia lub rehabilitacji, ponieważ komfort korzystania z toalety w obecności osoby trzeciej (opiekuna) znacząco spada. Nakładki toaletowe w WC dla niepełnosprawnych są więc idealnym rozwiązaniem dla osób, które chcą zachować samodzielność. Dla tych, którym siadanie i wstawanie z sedesu sprawia bardzo duży problem, dostępne są modele z wbudowanymi poręczami, które jeszcze lepiej wspierają samodzielność pacjenta w kwestii czynności toaletowych.

Fot. Nasadki toaletowe dla niepełnosprawnych.

Łazienka dla niepełnosprawnych a wózek toaletowo-prysznicowy – u kogo się sprawdza?

Toaleta dla niepełnosprawnych, oprócz przydatnych akcesoriów (nasadki toaletowe, podnośnik, poręcze dla niepełnosprawnych) może być wyposażona również w wózek toaletowo-prysznicowy, który niezbędny jest w przypadku opieki nad osobami o znacznie lub całkowicie ograniczonej dyspozycji ruchowej.

Wózek toaletowo-prysznicowy można wręcz nazwać mobilnym WC dla niepełnosprawnych. Każdy model posiada bowiem specjalny otwór w siedzisku, umożliwiający załatwianie się bez wstawania z wózka. Pod siedziskiem natomiast znajduje się wiaderko sanitarne – pojemnik, który pełni rolę swoistego nocnika. Otwór można zasłonić maskownicą, co znacząco podnosi dyskrecję i ukrywa przeznaczenie wózka.

• Wózki toaletowo-prysznicowe produkowane są w kilku wariantach, spośród których każdy niepełnosprawny (lub opiekun czy pielęgniarz osoby chorej) z pewnością dobierze model dostosowany do konkretnych potrzeb i preferencji, a także fizjonomii osoby niepełnosprawnej. Podstawowy wariant takiego wózka do WC dla niepełnosprawnych to wózek na małych kołach, ułatwiający pracę pielęgniarzom. Posiada odchylane podłokietniki i podnóżki, co ułatwia wstawanie lub podnoszenie pacjenta z siedziska oraz jego transport. Wózek tego typu jest bardzo zwrotny, dzięki czemu manewrowanie nim nie wymaga wiele miejsca.
• Innym modelem jest wózek toaletowo-prysznicowy na dużych kołach, który różni się od tradycyjnego wózka inwalidzkiego dodatkami ułatwiającymi korzystanie z toalety dla niepełnosprawnych (wiaderkiem sanitarnym i maskownicą). Osoba niesprawna od pasa w dół może więc korzystać z takiego wózka samodzielnie, jeśli tylko dysponuje silnymi rękami.
• W sprzedaży dostępne są również wózki toaletowe, dzięki którym ograniczenia w WC dla niepełnosprawnych nie stanowią żadnej przeszkody. Są to wózki w najwyższym standardzie – ich oparcie oraz zagłówek odchylają się (co stanowi przydatną funkcję także na przykład podczas mycia włosów pacjenta), podnóżki i podłokietniki są ruchome (a co za tym idzie, zdejmowanie pacjenta z wózka i sadzanie go na nim jest łatwiejsze), a dodatkowo posiadają otwór toaletowy, wiaderko sanitarne i maskownicę).

Fot. Wózki toaletowo-prysznicowe dla niepełnosprawnych.

O czym jeszcze warto pamiętać, urządzając łazienkę dla niepełnosprawnych?

Samo wyposażenie łazienki w określony sprzęt i akcesoria to jeszcze nie wszystko. Aby rzeczywiście ułatwić osobom niepełnosprawnym, poruszającym się na wózku inwalidzkim korzystanie z niej, trzeba także wziąć pod uwagę kwestie aranżacyjno-budowlane…

• Włączniki świateł, wieszaki na ręczniki, lustro, umywalkę etc. należy zamontować odpowiednio niżej, niż standardowo. Wszystko to powinno znajdować – dosłownie – w zasięgu ręki z pozycji siedzącej, aby ktoś będący na wózku dla niepełnosprawnych był w stanie normalnie z tego korzystać.
• Drzwi prowadzące do WC i / lub łazienki dla niepełnosprawnych najlepiej, aby były przesuwane. To zdecydowanie najwygodniejsza opcja z punktu widzenia osoby poruszającej się na wózku.
• Progi w wejściu do toalety czy łazienki również trzeba przystosować do wymogów osób na wózku inwalidzkim – koła nie mogą się ślizgać na progu, a jego wysokość (i kształt) muszą pozwalać na stosunkowo łatwy przejazd wózka przez próg. Można w tym celu zastosować na przykład gumowe rampy progowe, które nie tylko mają antypoślizgową powierzchnię, ale także profil, który znacząco łagodzi każde przejście progowe. Rampy tego typu łatwo dostosowuje się do indywidualnych potrzeb. Ponieważ wykonane są z gumy, bez problemu przycina się je do dowolnej długości.

Fot. Gumowe rampy progowe do łazienki dla niepełnosprawnych.