Jeśli ktokolwiek, opiekując się unieruchomioną w łóżku z powodu choroby lub wieku osobą, zastanawia się, czy jest sens kupować materac przeciwodleżynowy, odpowiadamy od razu – zdecydowanie TAK. To specjalistyczny sprzęt medyczny, którego ceny – co prawda – nie należą do najniższych, jednak jest to wydatek, który warto ponieść, bo materac przeciwodleżynowy znacząco wpływa na komfort i stan leżącego pacjenta. To inwestycja w jego zdrowie i podstawa w profilaktyce odleżyn i dalszych powikłań z nimi związanych.

 

Komu potrzebny jest materac przeciwodleżynowy?

Materace przeciwodleżynowe stosuje się u osób, które ze względu na stan zdrowia są unieruchomione – oznacza to, że nie mogą poruszać się ani zmieniać pozycji (bez względu na to, czy receptory skóry nadal są aktywne czy też nie). Jako profilaktykę przeciwodleżynową, lekarze zalecają zmianę pozycji pacjenta co cztery godziny, jednak nie wszyscy opiekujący się chorymi są w stanie stosować się do tych zaleceń. W odpowiedzi na problem odleżyn powstały materace, zapobiegające ich powstawaniu. Aby dobrze zrozumieć sposób ich działania, należy wiedzieć, jak przebiega proces powstawania odleżyn.

Zdrowe osoby, w przeciwieństwie do chorych czy sparaliżowanych, mogą zmieniać pozycję nawet kilkanaście razy w ciągu nocy – właśnie po to, aby nie nabawić się odleżyn (nasz organizm wyczuwa moment, w którym występuje zbyt duży nacisk na newralgiczne miejsce, a wtedy – w naturalny sposób – reagujemy na to zmianą pozycji ciała).

Odleżyny są głębokimi ranami, które powstają na skutek długotrwałego ucisku tkanek, a tym samym ich niedotlenienia. Pojawiają się głównie na styku wypustek kostnych i podłoża, czyli w obszarze łopatek, bioder, kości ogonowej oraz pięt i łokci. Na początku uciskane miejsce staje się czerwone, co jest wynikiem nadmiernego przekrwienia, później pojawiają się pęcherze, a gdy te pękają, może dojść do rozwinięcia otwartej rany (pogłębiającej się aż do skóry właściwej i kości), a w efekcie do zakażenia. Bagatelizowanie odleżyn jest więc bardzo niebezpieczne w skutkach, dlatego wobec osoby obłożnie chorej i / lub starszej należy podejmować kroki profilaktyczne.

Jak działa materac przeciwodleżynowy?

Materace przeciw odleżynom (zwane też materacami odleżynowymi) mają specyficzną budowę, która zapewnia nieruchomemu choremu… ruch, stymulujący pracę tkanek. Stosuje się w nich technikę zmiennociśnieniową, która pozwala na naprzemienne uciskanie tkanek skóry stykającej się z powierzchnią materaca. Różnią się one przede wszystkim kształtem i wielkością komór, które unoszą się lub opadają – w zależności od „zadanego im ciśnienia” na zewnętrznej pompie.

Dzięki zastosowaniu takiej technologii, tkanki chorego są stale pobudzane, a co najważniejsze, dochodzi do nich powietrze.  Zapobiega to stałemu uciskowi na skórę w jednym miejscu, tym samym – powstawaniu odleżyn w tymże miejscu. Najlepiej działają materace przeciwodleżynowe, zmiennociśnieniowe, pompowane, które aktywnie, poprzez zmianę ciśnienia i ruch komór pod leżącym pacjentem, zapobiegają rozwijaniu się ran na skórze i dalszym tego konsekwencjom.

Co materac przeciwodleżynowy daje choremu? Jak wpływa na jego zdrowie i komfort?

• Przede wszystkim, materac przeciwodleżynowy pobudza prawidłowe krążenie krwi i przyczynia się do redukcji stałego ucisku tkanek w jednym miejscu, zapobiegając tym samym powstawaniu odleżyn. Pulsacyjny ucisk, zaprogramowany w sposób harmonijny i rytmiczny, pobudza procesy metaboliczne wszystkich komórek skóry oraz pracę naczyń włosowatych, którymi transportowana jest krew. Dzięki temu tkanki chorego pracują prawidłowo, nie ulegając procesowi martwicy.
• Chorzy, którzy czują ból i nie są sparaliżowani, odczuwają ogromny dyskomfort związany z uciskiem na poszczególne części ciała, w wyniku długotrwałego leżenia. Aby uśmierzyć ich cierpienie, warto zaopatrzyć się w materac przeciwodleżynowy, który ma właściwości terapeutyczne i zmniejszające ból. Dzieje się tak za sprawą delikatnych, pulsacyjnych ruchów materaca, rozluźniających napięcie mięśni i stawów. Materac przeciwodleżynowy eliminuje ucisk i sztywnienie kończyn, znacząco wpływając na komfort osoby chorej.
• Działanie materacy odleżynowych wpływa też pozytywnie na utrzymanie prawidłowej temperatury ciała chorego oraz optymalny poziom wilgotności jego skóry. To ważna zaleta, bowiem odleżyny tworzą się najszybciej w obrębie miejsc spoconych, wilgotnych, o podwyższonej temperaturze (stanowiących idealne środowisko do rozwoju bakterii) – w wyniku styku skóry ze zwykłym materacem lub pościelą.
• Użytkowanie materaca przeciwodleżynowego znacząco ułatwia też pracę osobie opiekującej się chorym. Częstotliwość zmian ułożenia ciała można w takim wypadku ograniczyć do minimum, bowiem materac przeciw odleżynom spełnia tę funkcję samoistnie. Dodatkowo, jest łatwy w utrzymaniu czystości (co przy profilaktyce odleżyn jest bardzo ważne – nie można bowiem dopuszczać do namnażania się zanieczyszczeń i bakterii), przechowywaniu i przenoszeniu.

Materace przeciwodleżynowe i ich rodzaje – który wybrać?

Materace przeciwodleżynowe klasyfikuje się ze względu na ich kształt  (lub raczej kształt wypustek) – sprzęt medyczny można więc dostosować do potrzeb chorego, zaawansowania jego choroby, profilaktyki lub leczenia odleżyn. Jakie materace przeciw odleżynom znajdziemy wiec na rynku?

• Materace bąbelkowe, które jednocześnie są materacami zmiennociśnieniowymi, mają specyficzną budowę – składają się bowiem z niewielkich komór, które harmonijnie i regularnie wypełniają się powietrzem. Jest to najpopularniejszy, a jednocześnie najłatwiejszy w eksploatacji, model materacy przeciwodleżynowych. Sprzęt tego rodzaju polecany jest dla osób, których waga utrzymuje się w normie.

• Materace rurowe, czyli materace przeciw odleżynom, których konstrukcja bazuje na komorach w kształcie wałków przebiegających poprzecznie przez cały materac. Podobnie jak model bąbelkowy, jest on napełniany pulsacyjnie powietrzem, jednak powinny korzystać z niego głównie osoby z nadwagą czy otyłością, ponieważ w ich wypadku występuje większe prawdopodobieństwo utraty równowagi, a tym samym dotknięcia podłoża, na materacu bąbelkowym. Ponadto, materace rurowe nadają się dla osób, które już mają odleżyny – można z nich bowiem wyjąć na przykład jedną komorę pod miejscem na ciele, w którym znajduje się rana.

• Materace przeciw odleżynom wykonane w całości ze sprężystej pianki poliuretanowej, często z pofalowaną powierzchnią lub przypominające kształtem strukturę gofra. Są one najczęściej stosowane w szpitalach, ze względu na niską cenę i łatwość w czyszczeniu. Nie działają jednak na zasadzie zmiennego ciśnienia, więc komfort pacjenta jest dużo mniejszy. Profilaktyka przeciwodleżynowa w tym wypadku polega na zniwelowaniu koncentracji nacisku w poszczególnych punktach ciała (na styku wypustek kostnych i podłoża), dlatego materace przeciwodleżynowe z pianek są tak wysokie – ciało chorego może zatopić się w nich, nie dotykając podłoża.

Na co zwracać uwagę przy zakupie materacy przeciwodleżynowych?

Przy zakupie materaca przeciwodleżynowego z kompresorem, czyli zmiennociśnieniowego, warto zwrócić uwagę na to, czy kompresor pracuje cicho. Będzie on bowiem cały czas włączony, zatem ważne jest, aby dźwięk pracy kompresora nie drażnił chorego. Dopuszczaną przez Światową Organizację Zdrowia normą jest obecnie hałas nieprzekraczający 50 decybeli. Dla porównania… szmery w domu czy normalna rozmowa to natężenie dźwięku na poziomie mniej więcej 40 decybeli, praca odkurzacza natomiast to już około 60 – 70 decybeli.

Kolejnym wyborem, przed którym stoimy w związku z zakupem materaca przeciwodleżynowego i profilaktyką odleżyn, jest wybór odpowiedniego prześcieradła. Na pewno powinniśmy unikać materiałów sztucznych, takich jak nylon, poliester i poliamid. Najlepsze są prześcieradła składające się głównie z bawełny, z domieszką lnu lub… syntetycznej wiskozy, która pozyskiwana jest z celulozy, pozostając tym samym delikatną dla wrażliwej skóry chorego.

Materac przeciwodleżynowy – dofinansowanie NFZ

Na rehabilitacyjny sprzęt medyczny można pozyskać finansowanie z Narodowego Funduszu Zdrowia. Jeśli więc zakup materaca przeciwodleżynowego stanowi dla kogoś zbyt duży wydatek, warto postarać się o takie wsparcie finansowe z NFZ, by jak najszybciej ulżyć choremu. Zlecenie na zaopatrzenie w tego typu przedmioty w przypadku pacjenta leżącego wystawia lekarz pierwszego kontaktu lub lekarz specjalista. Wysokość dofinansowania wynosi 70%  z limitu NFZ 400 zł, czyli zwykle do standardowego materaca (w cenie limitu NFZ) pacjent dopłaca jedynie 120 zł, resztę kwoty pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia.