Od A do Z – słowniczek wybranych pojęć medycznych

Obco brzmiące słowa czy niezrozumiałe określenia pojawiają się nie tylko w wynikach badań lekarskich, które próbujemy czasem samodzielnie rozszyfrować. Spotykamy się z nimi także w artykułach o tematyce zdrowotnej czy nawet w opisach produktów rehabilitacyjnych, które przeglądamy w sklepach internetowych. Dziś zatem subiektywny wybór trzydziestu kilku pojęć związanych z tematyką medyczną, z naciskiem na zagadnienia dotyczące schorzeń i leczenia narządu ruchu.

W poniższym zestawie znajdują się między innymi: określenia definiujące rodzaj dolegliwości, objawów, nazwy wybranych akcesoriów rehabilitacyjnych, badań obrazowych, terapii… Nawet takie uproszczone, skrótowe wyjaśnienie wielu z tych pojęć, z pewnością ułatwi laikom choćby robienie zakupów w sklepach ortopedycznych.

słownik pojęć medycznych
ANKYLOZA

To patologia układu kostno-stawowego i mięśniowego. Objawia się zesztywnieniem i unieruchomieniem (częściowym lub całkowitym) stawu albo wielu stawów. Ma charakter postępujący. Może być skutkiem innej choroby, mechanicznego urazu albo zabiegu operacyjnego.

ARTROSKOPIA

Jest częstym sposobem badania i leczenia stawów – poprzez wziernikowanie, czyli wprowadzenie do wnętrza stawu (przez niewielkie nacięcia) atroskopu. Metoda ta pozwala na szczegółową ocenę struktur stawowych i zdiagnozowanie problemu oraz na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

ARTROZA

Choroba zwyrodnieniowa, która atakuje stawy. Objawia się bólem i ograniczeniem ich funkcji ruchowej. Jej rozwój wiąże się ze starzeniem organizmu i/lub stopniem zużycia stawów (zaawansowany wiek, otyłość, intensywne uprawianie sportu).

 

Przeczytaj więcej o chorobie zwyrodnieniowej stawów >>

 

ATAKSJA

Są to zaburzenia koordynacji ruchów ciała (na przykład nieprawidłowy, chwiejny chód czy niezdarne, niezgrabne ruchy rąk) – objaw różnych schorzeń centralnego układu nerwowego i zmian w obrębie rdzenia kręgowego (wrodzonych bądź nabytych).

ATROFIA

Oznacza zanik (tkanki, narządu, części ciała). Najczęściej mowa o atrofii mięśniowej, czyli postępującym zmniejszaniu wydolności mięśni, stopniowym osłabianiu ich i w końcu zaniku, który jest efektem chorób nerwów obwodowych i niektórych chorób rdzenia.

BALKONIK REHABILITACYJNY

Balkoniki rehabilitacyjne, chodziki dla seniorów, podpórki inwalidzkie… To akcesoria przeznaczone dla osób, które mają problemy z poruszaniem się, wstawaniem, utrzymywaniem równowagi. Stanowią pewną podporę przy chodzeniu, pomagają aktywizować i rehabilitować osoby nie w pełni sprawne ruchowo.

 

Zobacz różne podpórki, chodziki i balkoniki rehabilitacyjne >>


Dowiedz się, czym różnią się poszczególne rodzaje balkoników do chodzenia dla seniora >>

 

CT / TK

Tomografia komputerowa (computed tomography) – rodzaj dokładnego, nieinwazyjnego, bezbolesnego badania radiologicznego wykorzystywanego w diagnozowaniu wielu schorzeń – między innymi układu kostno-stawowego. To obrazowanie przekrojowe.

DYSK

Potoczna nazwa krążka międzykręgowego (tarczy międzykręgowej) – części struktury kręgosłupa znajdującej się między trzonami kręgów. Dyski umożliwiają prawidłowe działanie kręgosłupa i jego ruchy w różnych płaszczyznach bez ryzyka ocierania kręgów o siebie.

DYSKOPATIA

To częste schorzenie kręgosłupa, w wyniku którego dochodzi do uszkodzenia krążka międzykręgowego (zwanego potocznie dyskiem). Zależnie od umiejscowienia problemu, rozróżnia się dyskopatię szyjną oraz lędźwiową. Objawy to między innymi: ból podczas ruchu, osłabione mięśnie, drętwienie kończyn…

 

Poznaj mechanizm powstawania dyskopatii i zaopatrzenie ortopedyczne dla pacjentów >>

 

DYSPLAZJA

W znaczeniu dosłownym to nieprawidłowe (u)kształtowanie się komórki, tkanki, narządu, części ciała… Patologia, która może być wadą wrodzoną lub rozwinąć się później. Jednym z rodzajów dysplazji są dysplazje kostno-stawowe (na przykład dysplazja kręgosłupa, dysplazja stawu biodrowego i inne).

DYSTROFIA

Zwyrodnieniowa choroba mięśni prowadząca do ich osłabienia, a niekiedy także do całkowitego zaniku (atrofia). Najczęstsze symptomy to między innymi: zaburzona równowaga, ograniczenie zdolności ruchowych, deformacje mięśni kończyn, wady postawy, a także zaburzenia oddychania czy kardiologiczne.

GORSET ORTOPEDYCZNY

Popularne akcesorium rehabilitacyjne umożliwiające odciążenie oraz ustabilizowanie (ewentualnie także korektę) określonego odcinka kręgosłupa. Gorsety ortopedyczne (gorsety lędźwiowo-krzyżowe) stosuje się między innymi w przypadku dyskopatii.

 

Obejrzyj pasy i gorsety ortopedyczne oraz sznurówki lędźwiowo-krzyżowe >>


Poczytaj o tym, kiedy najczęściej stosuje się pasy i gorsety ortopedyczne >>

 

IDIOPATYCZNY

W medycynie oznacza nieznane pochodzenie, nieodkrytą genezę zjawiska, niezrozumiałe jego podłoże, niewyjaśnioną przyczynę powstawania jakiegoś symptomu czy rozwoju niektórych schorzeń. W dosłownym rozumieniu to mniej więcej tyle, co „choroba sama z siebie”.

KIFOZA

Naturalne, łukowate wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowo-krzyżowym, skierowane ku tyłowi (w stronę grzbietu). Jeśli łuk jest zbyt głęboki lub zbyt płytki albo pojawia się w innych odcinkach kręgosłupa, jest kifozą patologiczną i traktuje się ją jak wadę postawy wymagającą odpowiedniej terapii.

KOŁNIERZ ORTOPEDYCZNY

Piankowy kołnierz rehabilitacyjny o anatomicznym kształcie, służący do odciążania i stabilizacji w prawidłowej pozycji szyjnego odcinka kręgosłupa. Stosowany między innymi po urazach ortopedycznych, a także w przypadku bolesnych zmian zwyrodnieniowych w kręgach szyjnych.

 

Zobacz, jak wyglądają rehabilitacyjne kołnierze ortopedyczne >>


Sprawdź, kiedy warto sięgnąć po kołnierz ortopedyczny >>

 

LASEROTERAPIA

Oddziaływanie na tkanki miękkie i twarde odpowiednio dobraną wiązką laserową. Metoda fizjoterapeutyczna stosowana w leczeniu wielu schorzeń, w tym schorzeń ortopedycznych i w traumatologii. Szczególnie polecana przy chorobie zwyrodnieniowej stawów, dyskopatii, w przypadku przewlekłych stanów zapalnych…

 LORDOZA

To fizjologiczna krzywizna kręgosłupa – wygięcie ku przodowi (w stronę brzuszną) w odcinku szyjnym i lędźwiowym. Jeśli krzywizna ta jest zbyt pogłębiona lub zbytnio spłycona (w stosunku do normy), jest to zaburzenie lub wada postawy.

MIELOPATIA

Szyjna, piersiowa lub lędźwiowa. Niekiedy nieodwracalne uszkodzenie rdzenia kręgowego – występujące najczęściej na skutek zwyrodnienia kręgosłupa. Objawy zależą od lokalizacji zmian, zwykle są to jednak: uczucie mrowienia, drętwienie, osłabienie mięśni, problemy motoryczne, słabsza kontrola układu wydalania.

MR / RM / MRI

Rezonans magnetyczny (magnetic resonance) – nieinwazyjna metoda badania służąca przekrojowemu obrazowaniu ewentualnych patologii w obrębie całego ciała. Stosowana w diagnozowaniu nieprawidłowości zarówno w przypadku tkanek miękkich, jak i kości.

ORTEZA

Rodzaj nowoczesnego stabilizatora wykorzystywanego zarówno podczas rehabilitacji ortopedycznej, jak i profilaktycznie. Ortezy zabezpieczają osłabione stawy, usztywniają zrastające się kości, przynoszą ulgę w przypadku nadwyrężonych struktur mięśniowo-stawowych.

 

Przejrzyj wygodne ortezy do skutecznej stabilizacji stawów >>


Zapoznaj się z zaletami nowoczesnych stabilizatorów >>

 

ORTOPEDIA

Dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem narządu ruchu, zarówno w zakresie wad wrodzonych, jak i chorób nabytych czy skutków urazów. Ortopeda podejmuje leczenie zachowawcze i operacyjne obejmujące przede wszystkim układ kostny i stawowo-mięśniowy.

OSTEOPOROZA

Postępujący niedobór masy kostnej i zmiana struktury przestrzennej kości, które skutkują osłabieniem szkieletu i wzmożoną łamliwością. Problem ten najliczniej i najmocniej dotyka kobiety będące w zaawansowanym już wieku i/lub po menopauzie.

 

Dowiedz się, jak chronić się przed skutkami osteoporozy >>

 

PRZYKURCZ MIĘŚNI

Niemożność całkowitego rozciągnięcia mięśnia ograniczająca tym samym ruch w stawie, spowodowana obkurczaniem się (skróceniem długości) danego mięśnia. Przykurcze są bolesne, utrudniają normalne funkcjonowanie i zazwyczaj pogłębiają się przy braku odpowiedniej rehabilitacji.

REHABILITACJA

Działania terapeutyczne mające na celu poprawienie (przywrócenie) pacjentowi sprawności fizycznej i/lub psychicznej. Rehabilitacja ruchowa, za którą odpowiada fizjoterapeuta, koncentruje się na usprawnianiu narządu ruchu przy pomocy różnego rodzaju ćwiczeń oraz zastosowaniu wybranych fizjoterapii.

REUMATOLOGIA

Dziedzina medycyny i specjalizacja lekarska poświęcona schorzeniom reumatycznym kości i stawów oraz chorobom zapalnym tkanki łącznej, a także ogólnoustrojowym stanom zapalnym. Reumatolog rozpoznaje i leczy dolegliwości przewlekłe, a nie pourazowe (czym zajmuje się ortopeda).

ROTOR REHABILITACYJNY

Sprzęt do ćwiczeń rehabilitacyjnych kończyn dolnych i górnych, dla osób nie w pełni sprawnych ruchowo. Urządzenie pomaga poprawić kondycję fizyczną i usprawnić koordynację pracy mięśni. Rotory polecane są między innymi osobom z porażeniem, niedowładami, niedokrwieniem kończyn.

 

Zobacz, jak wygląda rotor rehabilitacyjny >>


Przeczytaj o treningu z rotorem przy miażdżycy kończyn dolnych >>

 

RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów – przewlekła, dość wolno ale konsekwentnie postępująca choroba, która prowadzi do deformacji i destrukcji stawów, co w konsekwencji wiąże się z ograniczeniem ich ruchomości. Pierwsze objawy obejmują czasowe sztywnienie drobnych stawów rąk i nóg.

 

Zajrzyj po więcej o reumatoidalnym zapaleniu stawów >>

 

SCHODOŁAZ

Urządzenie pomocne przy radzeniu sobie z barierami architektonicznymi przez osoby niepełnosprawne. Umożliwia stosunkowo łatwe i – przede wszystkim – bezpieczne pokonanie schodów na wózku inwalidzkim. Schodołazy dostępne są w wariancie kroczącym i gąsienicowym.

 

Poznaj różne rodzaje schodołazów dla niepełnosprawnych >>


Sprawdź, jak przy pomocy schodołazów pokonywać bariery architektoniczne >>

 

SKOLIOZA

Trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa (nazywane potocznie skrzywieniem bocznym). Wymaga rehabilitacji, niekiedy noszenia gorsetu ortopedycznego. Najczęściej obejmuje odcinek piersiowy lub piersiowo-lędźwiowy. Na skoliozę zapadają zazwyczaj dzieci w wieku szkolnym.

SPASTYCZNOŚĆ

Spastyka mięśni – zaburzenie pracy mięśni objawiające się nieprawidłowym, wzmożonym napięciem mięśniowym, które wywołane jest przez problemy neurologiczne (udar mózgu, uraz rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane i inne). Najczęstszy objaw to mimowolny skurcz mięśni.

ULTRADŹWIĘKOWA TERAPIA

Zabiegi fizjoterapeutyczne bazujące na oddziaływaniu odpowiednio dobranych fal ultradźwiękowych na żywe tkanki. Terapia tego typu zmniejsza napięcie mięśniowe, usprawnia krążenie, poprawia utlenienie. Zalecana jest między innymi przy zwyrodnieniowej chorobie stawów czy chronicznych bólach pleców.

USG

Kluczowa metoda diagnostyczna przy badaniu układu ruchu. Obrazowanie ultrasonograficzne pozwala precyzyjnie ocenić stan struktur stawowych, więzadeł, mięśni. USG jest bezbolesne, nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne – można je powtarzać tak często, jak to jest konieczne.

ZZSK

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – przewlekłe, postępujące schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, objawiające się bólem, zmianą postawy i ograniczaniem mobilności. Choroba dotyka przede wszystkim młodych mężczyzn.

Dowiedz się więcej o ZZSK – charakterystyka, leczenie, rehabilitacja i zaopatrzenie ortopedyczne >>

Dodaj komentarz