Skala depresji jest ogromna. Raporty i doniesienia WHO mówią nawet o 300 milionach osób cierpiących rokrocznie z tego powodu. Na świecie depresja staje się powoli główną przyczyną niepełnosprawności oraz samobójstw, tymczasem… Terapia farmakologiczna i psychoterapia w zdecydowanej większości przypadków skutecznie radzą sobie z takim schorzeniem. Osoby niepełnosprawne mogą wyjść z depresji, odzyskując psychiczny komfort i radość życia – nawet w swojej trudnej sytuacji.
Smutek czy depresja?
Popularność terminu „depresja” (używanego jako synonim niemal każdego rodzaju smutku i przygnębienia) sprawiła, że wokół właściwej choroby narosło wiele nieporozumień. Skąd zatem wiadomo, że w danym przypadku to nie chwilowe pogorszenie nastroju, a zalążek poważnej choroby?
W przebiegu depresji ważny jest czas. Światowa Organizacja Zdrowia określiła konkretne cechy, których występowanie przez okres dłuższy niż dwa tygodnie należy uznać już za epizod depresyjny.
Chodzi o sytuację, w której jednocześnie dokuczają co najmniej dwa spośród objawów głównych:
- obniżenie nastroju,
- apatia i/lub anhedonia (brak odczucia przyjemności),
- ciągłe zmęczenie, brak energii,
oraz przynajmniej dwa z poniżej wyszczególnionych symptomów:
- obniżenie samooceny,
- nieuzasadnione poczucie winy,
- bezsenność,
- pesymizm,
- kłopoty z koncentracją,
- brak apetytu, utrata wagi,
- autoagresja, myśli samobójcze.
Każdy stan jednak powinien starannie przeanalizować lekarz, ponieważ od zwykłego smutku i bezsenności do depresji jeszcze daleka droga. Większość negatywnych odczuć okresowo zauważają u siebie wszyscy. Kluczowa w przypadku depresji jest częstotliwość występowania tego typu epizodów i – jak już to było wspomniane – czas ich trwania.
Niepełnosprawny, czyli niepełnowartościowy?
Nieprzypadkowo dyskusja o depresji pojawia się w kontekście osób niepełnosprawnych. Grupa ta jest szczególnie na depresję narażona. Działa tutaj swoiste sprzężenie zwrotne — niepełnosprawność (zwłaszcza nabyta) często wywołuje depresję, a z kolei osoby chorujące na depresję, są narażone na niepełnosprawność w wyniku działań autodestrukcyjnych.
Myślenie w kategoriach negatywnych jest zjawiskiem naturalnym w przypadku osób z niepełnosprawnością nabytą. Gwałtowna zmiana sytuacji życiowej niemal zawsze wywołuje lek, poczucie wykluczenia i nieszczęścia, smutek, gniew, spadek kondycji psychofizycznej, niekiedy agresję. Sytuacja stałej zależności od innych osób niemal natychmiast obniża poczucie własnej wartości. Przywracanie poczucia sensu i jakości życia jest procesem długim, ale – jak pokazuje przykład wielu osób – skutecznym i trwałym.
Jak przerwać błędne koło depresji?
Krąg negatywnych myśli i odczuć pociąga za sobą potrzebę izolacji od wrogiego, jak się wydaje w tym momencie, otoczenia. Osoba niepełnosprawna coraz bardziej zawęża swoje zainteresowania do najbliższego otoczenia, wycofując się stopniowo z życia społecznego. Tym stanom często towarzyszy stałe poczucie zagrożenia, uniemożliwiające niekiedy nawet podjęcie rehabilitacji czy leczenia.
W początkowych etapach choroby depresję leczy się farmakologicznie, przy udziale środków mających za zadanie przywrócić prawidłową równowagę chemiczną w mózgu (pomiędzy serotoniną, noradrenaliną i dopaminą). Dopiero po pewnym czasie, kiedy równowaga zostaje przywrócona — włącza się psychoterapię.
Dużym utrudnieniem w przypadku osób niepełnosprawnych jest poczucie bezsensu, przekonanie, że nie ma szansy na poprawę jakości życia. Nie widząc przed sobą perspektyw, z powodu swojej niepełnosprawności, chorzy często nie chcą się w ogóle leczyć.
Sprzęt rehabilitacyjny — ważna składowa procesu zdrowienia
Dużą role w tym procesie odgrywają współczesna medycyna i poziom zaawansowania sprzętu, który w wielu przypadkach znakomicie potrafi zrekompensować niedostatki. Osoby niepełnosprawne używające protez, zewnętrznych implantów, wyspecjalizowanych wózków inwalidzkich i innych urządzeń często w dużym stopniu odzyskują zmysły (słuch, wzrok), a także sprawność ruchową, prowadząc życie nieodbiegające (lub niewiele odbiegające) intensywnością od tego, które jest udziałem ludzi w pełni sprawnych.
Światełko w tunelu — aktywizacja osób niepełnosprawnych
Przyczyny depresji wciąż pozostają nieznane. Oznacza to, że leczenie jest w większości przypadków objawowe. Jeżeli przyczyną depresji jest niepełnosprawność, poczucie zależności od innych, braku sprawczości i utrata kontroli nad własnym życiem — próba przywrócenia i pokazanie, jak bardzo pełne i wartościowe życie mogą prowadzić osoby niepełnosprawne — często prowadzi do całkowitego wyleczenia depresji.
Grupy wsparcia, telefoniczna pomoc psychologów i lekarzy, coraz częściej organizowane zajęcia terapeutyczne, sportowe, kulturalne sprawiają, że powoli znika poczucie izolacji i samotność, które prostą drogą prowadzą do spadków nastroju i depresji.
Na poziomie technicznym, likwidacja istniejących barier architektonicznych i uwzględnianie potrzeb osób jeżdżących na wózkach inwalidzkich w nowo powstających obiektach w znacznym stopniu przyczyniają się do rozwijania samodzielności i niezależności osób niepełnosprawnych.
W przypadku wielu przeszkód „nie do pokonania”, istnieje szereg rozwiązań, które umożliwiają szybkie (choćby tymczasowe) poradzenie sobie z problemem. Więcej o najazdach, podjazdach i schodołazach – tutaj.
Fot. Osoby niepełnosprawne w większości przypadków mogą prowadzić pełne, aktywne życie zawodowe, społeczne i prywatne.
Podejrzewasz depresję? Sprawdź to!
Spośród wielu narzędzi diagnostycznych dostępnych online, na uwagę zasługuje test opracowany przez amerykańskiego profesora Aarona Becka, służący ocenie aktualnego stanu psychicznego. Wynik testu jest jedynie orientacyjnym wskazaniem i nie stanowi diagnozy medycznej. Ocenie można poddać dowolny dłuższy okres życia, bądź konkretny moment.
Pomoc online
Kampania Forum Przeciw Depresji wychodząc z pomocą do wszystkich osób potrzebujących wsparcia udostępnia „antydepresyjny telefon” 22 594 91 00.
Nadal działa również (dostępna przez pięć dni w tygodniu) bezpłatna linia dla osób przezywających kryzys emocjonalny, ze szczególnym uwzględnieniem problemów osób niepełnosprawnych 116 123.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.